Maruz Kalma ve Tepki Önleme (ERP), özellikle Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB) tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir bilişsel davranışçı terapi türüdür. OKB, kişilerin istem dışı tekrarlayan düşünceler (obsesyonlar) ve bu düşünceleri hafifletmek için yaptığı ritüel benzeri davranışlar (kompulsiyonlar) ile karakterizedir. Bu davranışlar kısa süreli rahatlama sağlasa da, uzun vadede sorunu daha da derinleştirir.
ERP’nin temel amacı, kişiyi korkutan düşünceler veya durumlarla güvenli bir ortamda yüzleştirmek ve aynı zamanda bu durumlardan kaçınmak için yapılan tepkisel davranışları engellemektir. Örneğin, mikroplardan korkan biri terapist eşliğinde kirli olduğunu düşündüğü bir kapı koluna dokunur ve ardından ellerini yıkamaması istenir. Zamanla kişi, kaygının kendi kendine azaldığını ve kompulsiyonlara gerek kalmadan bununla başa çıkabileceğini öğrenir.
Bu süreçte terapist ve danışan birlikte bir "korku hiyerarşisi" oluşturur. Kişiyi en az kaygılandıran durumlardan başlayarak, adım adım en zor deneyimlere doğru ilerlenir. Bu sistemli yaklaşım, kişinin kendine olan güvenini artırır ve kaygı ile başa çıkma becerilerini geliştirir.
ERP, sadece OKB değil, aynı zamanda sosyal anksiyete, panik bozukluk veya travma sonrası stres bozukluğu gibi diğer anksiyete bozukluklarında da fayda sağlayabilir. Yöntem, kişilerin kaçındıkları durumlarla yüzleşmelerini sağlar ve bu da hayat kalitesinde belirgin iyileşmelere yol açabilir.
ERP süreci her bireyin temposuna göre şekillenir ve güvenli bir şekilde ilerler. Zorlayıcı olabilir, ancak kişinin hayatını geri kazanmasına yardım eder. Kompulsif davranışların zincirinden kurtulmak ve daha özgür, huzurlu bir yaşam sürmek ERP ile mümkündür.
