Travma terapisti, bireylerin ağır stres ve dehşet verici olayların ardından yaşadığı nörobiyolojik, duygusal ve davranışsal tepkileri anlamalarına ve dönüştürmelerine yardımcı olan uzman bir ruh sağlığı profesyonelidir. Fiziksel ya da cinsel istismar, afet, savaş, kronik ihmal, trafik kazası veya beklenmedik kayıplar gibi deneyimlerin ardından kişilerde travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), disosiyatif semptomlar, depresyon, panik atak ya da ilişki zorlukları gelişebilir. Travma terapisti, beynin tehd...
İlk görüşme güvenli alan oluşturmakla başlar. Terapist, danışanın bedenindeki fizyolojik uyarılma düzeyini (kalp atışı, kas gerginliği, nefes ritmi) takip eder ve sinir sistemi dengeleme teknikleri—topraklama, yavaş nefes, göz odak değişimi—öğretir. Bu stabilizasyon evresi, travmatik anıların işlendiği EMDR, duyarsızlaştırılmış görüntüleme, şema odaklı yeniden ebeveynlik veya somatik deneyimleme (SE) gibi tekniklere geçmeden önce esastır. İkinci evrede, danışan kontrollü dozda travmatik belleğe temas ed...
Travma terapistinin önemli rolü danışanın iyileştirici anlatısını yeniden yapılandırmasına rehberlik etmektir. Beyindeki limbik sistemin alarm tepkisi azalırken, prefrontal korteksin düzenleyici kapasitesi artar; bu sayede danışan geçmişi bugünden ayırt etmeyi ve tetikleyicileri yönetmeyi öğrenir. Kültürel faktörler, inanç sistemleri ve toplumsal cinsiyet rolleri, travma deneyiminin algılanış biçimini etkilediğinden terapist kültürel duyarlılık ve tercüme metaforları kullanır.
Uygulamada travma terapisti sıklıkla disiplinler arası çalışır: psikiyatrist, fizyoterapist, sosyal hizmet uzmanı ve aile danışmanı ile eş güdümlü müdahale, güvenlik planı ve sosyal destek ağını pekiştirir. Çocuk ve ergenlerle çalışırken oyun terapisi, sanat terapisi veya hikâye çizelgesi (trauma narrative) teknikleri kullanılabilir. Önerilen seans sıklığı ve toplam süre, yaşanan travmanın karmaşıklığına, dissosiyasyon düzeyine ve mevcut kaynaklara bağlıdır.
Mesleki yeterlilik için, terapi alanında yüksek lisans eğitiminin yanında EMDR Avrupa Akreditasyonu, Somatik Deneyimleme sertifikası veya Sensorimotor Psychotherapy eğitimi gibi uzmanlık modüllerinin tamamlanması gerekir. Sürekli süpervizyon, etik kodlara bağlılık, ikincil travma (vicarious trauma) farkındalığı ve öz bakım stratejileri travma terapistinin sürdürülebilirliğini sağlar.
Özetle travma terapisti; sinir sistemi düzenleme teknikleri, kanıta dayalı travma odaklı yöntemler ve kültürel duyarlılıkla donanmış olup danışanların savunma tepkilerini çözerek yeniden güven, bağlantı ve anlam duygusu geliştirmelerine yardım eder.
