Psikoterapist, bireylerin, çiftlerin ya da ailelerin duygusal, davranışsal ve ilişkisel sorunlarını anlamalarına ve sağlıklı şekilde ele almalarına yardımcı olan, ruh sağlığı alanında yüksek eğitimli bir uzmandır. Danışanla güvenli ve gizli bir ortamda çalışır, bilimsel olarak etkililiği kanıtlanmış yöntemler kullanarak kalıcı değişim hedefler. Başvuru nedenleri depresyon ve kaygı bozukluklarından travma sonrası stres belirtilerine, özgüven sorunlarına ve yaşam krizlerine kadar geniş bir yelpazede olabilir.
Türkiye’de psikoterapist unvanı farklı eğitim yollarından gelebilir; klinik psikoloji, psikolojik danışmanlık, psikiyatri veya sosyal hizmet gibi bölümlerden mezuniyeti takiben uzun süreli süpervizyon, klinik staj ve sertifikasyon süreçleri tamamlanır. Birçok uzman ayrıca Psikoterapistler Derneği veya ilgili meslek odalarına üyelikle etik ilkeleri takip eder ve mesleki gelişimini sürekli kılar. Bu eğitsel ve etik çerçeve, danışanların güvenli bir müdahaleden yararlanmasını sağlar.
Terapi odasında kullanılan yaklaşımlar danışanın ihtiyaçlarına göre şekillenir. Bilişsel davranışçı terapi, düşünce kalıplarını ve davranış döngülerini inceleyip değiştirmeyi amaçlar; şema terapi, çocuklukta gelişen kalıcı temaları ele alır; psikodinamik terapi, bilinçdışı motifleri ve ilişki örüntülerini açığa çıkarır; EMDR gibi travma odaklı teknikler, rahatsız edici anıların sinir sistemindeki yoğunluğunu azaltır. Pek çok terapist günümüzde entegratif çalışarak farklı ekollerden unsurları bir araya getirir.
Psikoterapinin amacı yalnızca semptomları hafifletmek değil, kişinin kendini tanımasına, duygusal dayanıklılığını artırmasına ve yaşamındaki sorunları daha işlevsel yollarla çözmesine destek olmaktır. Seanslarda sohbetin yanı sıra nefes egzersizleri, rol oynama çalışmaları, farkındalık uygulamaları veya ev ödevleri gibi yöntemler kullanılabilir. Böylece danışan, öğrendiklerini günlük yaşamına taşıyarak kalıcı iyileşme kazanır.
Psikoterapiye başlamak isteyenler aile hekimine danışarak yönlendirme alabilir veya özel bir kliniğe doğrudan başvurabilir. İlk görüşmede problem alanları, hedefler ve beklentiler ayrıntılı olarak konuşulur; terapist buna uygun bir tedavi planı oluşturur ve süreci belirli aralıklarla değerlendirir. Karşılıklı güvene ve saygıya dayanan terapötik ilişki, iyileşmenin temelini oluşturur. Eğer danışan kendini rahat hissetmezse, başka bir uzmana yönlendirilmek yaygın ve doğal bir uygulamadır.
