Psikanalist, Freud’la başlayan ve Lacan, Klein, Winnicott gibi kuramcılarla zenginleşen psikanalitik kuramı klinik beceriyle harmanlayan ruh sağlığı profesyonelidir. Temel varsayım: bilinçdışı dürtüler, bastırılmış anılar ve fanteziler davranışımızı şekillendirir. Semptom – obsesyon, fobi, tekrarlayan ilişki çöküşü – bastırılmış dileğin dolaylı ifadesidir.
Seans çerçevesi. Klasik yöntemde analizanın divana uzanması, analistin görüş alanı dışında oturması sosyal geribildirimi azaltır; böylece serbest çağrışım, sürçmeler ve rüya sahneleri sansürsüz akar. Rüyalar yoğunlaştırma (kondensasyon) ve yer değiştirme mekanizmalarıyla şifrelenmiş istek barındırır; analist‑analizan ikilisi bu şifreyi çözer. Aktarım ( analysis transference ) terapi ittifakı değil, geçmiş bağlanma örüntüsünün şimdi & burada yeniden sahnelenmesidir.
Süre & emek. Haftada 3‑5 seans, çoğu zaman yıllarca süren analiz derinlemesine çalışma gerektirir. Analist tavsiye vermez; dinler, yorumlar, boş ekran olur. İçgörü (insight) duygu eşlemiyle birlikte yaşandığında semptom çözülür ve libidinal enerji yaratıcı kanallara yönelir.
Eğitim. Psikoloji, tıp veya sosyal hizmet yüksek lisansından sonra Uluslararası Psikanaliz Birliği onaylı institüde 4‑6 yıllık formasyon: 400 saat kişisel analiz, 150 saat süpervizyon, en az üç uzun dönem vaka sunumu, haftalık teorik seminerler (Freudien metin okuma, nesne ilişkileri, Lacanyen dilbilim). Yenileme: yıllık kongre, makale, intervizyon.
Modern uygulamalar. Kısa süreli dinamik terapi (16–40 seans), mentalizasyon temelli tedavi, TFP (aktarım odaklı psikoterapi) psikanalitik ilkeleri 21. yy ihtiyaçlarına uyarlar. İnternet çağı analizi: haftada 4 Zoom seansı, HIPAA uyumlu platform, rüya günlüğü Google Docs.
Endikasyonlar. • Tekrarlayan ilişki düşmanlığı • anlam boşluğu • işlevsel ama ısrarcı psikosomatik ağrı • kreatif tıkanma • karmaşık travma. Psikanaliz hızlı çözüm vadetmez; ancak kök çatışmaları çözerek kişinin özerkliğini ve canlılığını kalıcı olarak artırır.
