Ergen şiddeti, genellikle 12 ile 18 yaş arasındaki gençler tarafından kasıtlı olarak fiziksel zarar verme veya saldırganlık gösterme davranışlarını ifade eder. Bu tür davranışlar zorbalık, kavga, çete faaliyetleri ve silah kullanımı gibi çeşitli biçimlerde ortaya çıkabilir. Ergen şiddetinin arkasında bireysel, ailevi, akran ve toplumsal düzeyde çoklu faktörler bulunur.
Bireysel risk faktörleri arasında istismar veya ihmal geçmişi, dürtüsellik, empati eksikliği ve madde kullanımı yer alır. Travmatik yaşantılar, ruhsal bozukluklar (depresyon, anksiyete) ve biyolojik hassasiyetler ergenleri şiddet davranışlarına daha yatkın hale getirebilir.
Aile dinamikleri de kritik rol oynar. Ebeveyn-çocuk iletişim eksikliği, tutarsız disiplin uygulamaları ve aile içi çatışmalar ergenlerin duygusal destek bulmalarını zorlaştırır. Aile temelli müdahaleler, hem ergenin ihtiyaçlarını hem de aile içi etkileşimleri güçlendirerek koruyucu bir faktör oluşturmaktadır.
Akran etkisi, ergenler üzerinde güçlendirici veya caydırıcı bir etki yaratabilir. Kötü arkadaş grupları, grup baskısı yoluyla saldırganlık davranışlarını teşvik ederken, pozitif rol modeller ve sosyal destek ağları şiddetten uzak durmayı özendirir. Okullarda uygulanan sosyal-duygusal öğrenme programları, empati ve problem çözme becerilerini geliştirerek ergenler arası çatışmaları azaltır.
Toplumsal koşullar da şiddet riskini yükseltebilir. Yoksulluk, günlük ihtiyaçlara erişim güçlüğü, suç oranlarının yüksek olduğu bölgeler gençleri çete veya yasa dışı faaliyetlere yönlendirebilir. Toplum temelli projeler, spor, sanat ve gönüllülük gibi etkinliklerle ergenlere alternatif uğraşlar sunar.
Ergen şiddetinin sonuçları hem birey hem toplum açısından ağırdır. Kurbanlar fiziksel ve psikolojik travma yaşarken, failler de adli süreçler, akademik sorunlar ve sosyal dışlanma gibi zorluklarla karşılaşır. Uzun vadede her iki grup da madde kullanımı, depresyon ve suça yönelme riskini artırır.
Ergen şiddetinin önlenmesinde çok yönlü stratejiler gereklidir. Okullarda erken müdahale programları, rehberlik hizmetleri ve danışmanlık ergenlerin duygusal ihtiyaçlarına cevap verir. Aile terapisi ve toplumsal farkındalık kampanyaları, hem bireysel hem de çevresel etkenleri hedef alır.
Etkili müdahaleler arasında bilişsel davranışçı terapi, empati temelli atölyeler ve mentor destek programları yer alır. Bu uygulamalar, ergenlere dürtülerini yönetme, çatışma durumlarında alternatif çözüm yolları bulma ve olumlu kimlik gelişimi sağlama becerisi kazandırır.
Ebeveynler, öğretmenler ve toplum çalışanları, ergen şiddetini gösteren işaretleri tanımalı: sıklıkla kavga etme, adi davranış değişiklikleri veya sosyal izolasyon. Açık iletişim, empatik dinleme ve gerektiğinde uzman yardımı, şiddetin durdurulmasında belirleyici rol oynar.
Kurumlar arası iş birliği, veriye dayalı programlar geliştirmek ve sürdürülebilir politikalar uygulamak için kritik öneme sahiptir. Okullar, sağlık merkezleri, yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşları bir araya gelerek ergenleri destekleyen, şiddeti azaltan toplumsal bir ağ yaratabilirler.
