Yeme bozuklukları, bireyin yeme alışkanlıklarında ciddi ve kalıcı sapmalar yaşamasıyla tanımlanan psikiyatrik sorunlardır. En yaygın türleri Anoreksiya Nervoza, Bulimiya Nervoza ve tıkınırcasına yeme bozukluğudur (Binge Eating Disorder). Bu bozukluklar, hem beden sağlığını hem de zihinsel durumu olumsuz yönde etkileyebilir.
Anoreksiya Nervoza, kilo alma korkusu, beden imajında bozulma ve aşırı kalori kısıtlamasıyla karakterizedir. Hastalar genellikle düşük kalorili diyetler uygular, aşırı egzersiz yapar ve yemek yemeyi reddeder. Uzun süreli anoreksi, kemik yoğunluğunda azalma, kardiyovasküler sorunlar ve hormonal dengesizliklere yol açar.
Bulimiya Nervoza, tekrarlayan büyük yeme atakları ve ardından kusma, laksatif kullanımı veya aşırı egzersiz gibi tazmin edici davranışlarla tanınır. Bu döngü, elektrolit dengesizlikleri, mide reflüsü, diş minesinde aşınma ve kronik yorgunluk gibi ciddi tıbbi komplikasyonlara neden olabilir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğunda, kişi kısa sürede kontrolünü kaybederek fazlasıyla yemek yer, ancak sonrasında tazmin edici davranışlarda bulunmaz. Bu durum obezite, tip 2 diyabet, yüksek tansiyon ve kardiyo-metabolik hastalık riskini artırır. Aynı zamanda depresyon ve anksiyete semptomları yaygındır.
Yeme bozukluklarının tedavisinde multidisipliner bir yaklaşım gereklidir. Bilişsel davranışçı terapi, aile temelli terapi ve grup terapileri, hastanın yeme davranışlarını değiştirmesine ve beden algısını iyileştirmesine yardımcı olur. Ayrica beslenme uzmanlarıyla çalışmak, dengeli bir beslenme planı oluşturmak adına önem taşır.
İlaç tedavisi, özellikle antidepresanlar, eşlik eden depresyon veya anksiyete belirtilerini hafifletmek için kullanılabilir. Hastanın takibi, düzenli laboratuvar testleri ve fiziksel değerlendirmelerle yapılır. Aile ve arkadaş desteği, kişinin moralini yüksek tutarak tedavi sürecini olumlu yönde etkiler.
Yeme bozukluklarıyla mücadelede erken müdahale çok önemlidir. Anormal yeme alışkanlıkları, beden imajı bozuklukları veya kilo dalgalanmaları fark edildiğinde bir psikiyatrist, psikolog veya beslenme uzmanından yardım alınmalıdır. Erken tanı ve destek, tam iyileşme şansını önemli ölçüde artırır.
