Brainspotting is een psychotherapeutische methode die in 2003 werd ontwikkeld door David Grand, een gecertificeerde klinisch maatschappelijk werker en psychotherapeut. Het uitgangspunt van Brainspotting is dat oogbewegingen en de richting waarin iemand kijkt een diepgaand effect kunnen hebben op emotionele verwerking en onderliggende trauma’s. Door de cliënt te begeleiden naar specifieke “brainspots” — visuele posities in het veld die onbewuste ervaringen en herinneringen oproepen — kan de therapeut toegang krijgen tot en verwerking bevorderen van emotionele pijn die anders moeilijk te bereiken is.
Het proces begint doorgaans met een intakegesprek waarin de therapeut samen met de cliënt onderzoekt welke klacht of welk thema centraal staat. Vervolgens wordt een pointer of de vinger van de therapeut gebruikt om de oogbewegingen te leiden. Terwijl de cliënt zijn of haar blik op verschillende posities richt, observeert de therapeut lichamelijke reacties zoals spierspanning, ademhalingsveranderingen en micro-expressies die signalen kunnen zijn van activering van opgeslagen emotionele ervaringen.
Wanneer een brainspot met name veel spanning of verhoogde arousal teweegbrengt, wordt de cliënt aangemoedigd om te blijven kijken en aandacht te besteden aan wat er zich in het lichaam voordoet. Deze gefocuste aandacht in combinatie met begeleide ademhaling of zachte body-scanning helpt bij het bevrijden en integreren van trauma. De therapeut biedt ondersteuning door empathische aanwezigheid en kan aanvullende interventies zoals mindfulness, ontspanningsoefeningen of gestructureerde dialoog inzetten.
Veel voorkomende toepassingsgebieden van Brainspotting zijn de behandeling van acute en complexe trauma’s, posttraumatische stressstoornis (PTSS), angstklachten, chronische pijn, verslavingsproblematiek en prestatie- of sportpsychologie. Door lichamelijke en emotionele reacties direct te benaderen, kan Brainspotting effectiever zijn bij cliënten bij wie traditionele gesprekstherapie minder snel resultaat oplevert.
Onderzoek toont aan dat Brainspotting de verwerking van traumatische herinneringen versnelt en de emotionele intensiteit ervan vermindert. Daarnaast ervaren veel cliënten een toename in lichaamsbewustzijn en zelfregulatievaardigheden. Studies rapporteren verbeteringen in stressbestendigheid en een afname van somatische klachten na een reeks sessies met Brainspotting.
Een typische sessie duurt tussen de 60 en 90 minuten. Na een korte voorbereiding en ademhalingsoefening wordt de cliënt uitgenodigd om te experimenteren met verschillende blikposities. Terwijl het brein de mogelijkheid krijgt emoties opnieuw te verwerken, observeert de therapeut voortdurend en past techniek en interventie aan op basis van de respons van de cliënt.
Brainspotting kan zowel individueel als in een groepscontext worden toegepast, al ligt de nadruk meestal op individuele begeleiding om maximale veiligheid en effectiviteit te garanderen. De inrichting van de behandelkamer is eenvoudig: een comfortabele stoel, een rustige omgeving en een pointer voor visuele begeleiding zijn de belangrijkste benodigdheden.
De integratie van Brainspotting in bestaande behandelprogramma’s kan bijdragen aan een multidisciplinaire aanpak, waarbij combinatie met cognitieve gedragstherapie, EMDR of lichaamsgerichte therapieën wordt aanbevolen. Deze hybride benadering maakt het mogelijk zowel rationele als niet-rationele processen in het brein te combineren.
Therapeuten die Brainspotting beoefenen, hebben doorgaans aanvullende training gevolgd bij erkende instituten en beschikken over supervisie en intervisie met collega’s. Voor cliënten is het raadzaam vooraf te informeren naar ervaringen, certificering en behandelprotocollen om een veilige en deskundige begeleiding te waarborgen.
Al met al biedt Brainspotting een waardevolle aanvulling op traditionele behandelmethoden door niet alleen cognitieve, maar ook lichamelijke sensaties te integreren, wat leidt tot een diepere en duurzamere emotionele genezing.
