Meditatie en contemplatieve praktijken zijn benaderingen die mensen helpen innerlijke rust, zelfbewustzijn en emotionele balans te vinden. Oorspronkelijk afkomstig uit tradities zoals het boeddhisme en hindoeïsme, zijn deze praktijken tegenwoordig breed geaccepteerd binnen de westerse psychologie als ondersteunende methoden voor stressvermindering en welzijn.
Een typische meditatiepraktijk houdt in dat men stil zit, zich concentreert op de ademhaling of gedachten observeert zonder oordeel. Het doel is niet om de geest leeg te maken, maar om een bewuste relatie op te bouwen met wat zich intern afspeelt. Door regelmatig te oefenen ontwikkelen mensen meer emotionele veerkracht en een beter begrip van hun innerlijke wereld.
Er zijn verschillende vormen van meditatie, waaronder mindfulness, waarbij men bewust in het moment leeft zonder te oordelen; metta-meditatie (liefdevolle vriendelijkheid), waarbij compassie naar zichzelf en anderen centraal staat; en transcendente meditatie, waarbij een mantra wordt herhaald om diepe ontspanning te bereiken. Yoga combineert fysieke houdingen met ademhaling en aandacht en is ook een vorm van contemplatieve beoefening.
Onderzoek toont aan dat deze technieken niet alleen stress kunnen verminderen, maar ook angst en depressieve symptomen kunnen verlichten, de slaapkwaliteit verbeteren, de bloeddruk verlagen en zelfs het immuunsysteem versterken. Bovendien helpen ze mensen zich meer verbonden te voelen met zichzelf en hun omgeving.
In therapie worden meditatie en contemplatieve methoden vaak geïntegreerd met andere benaderingen zoals cognitieve gedragstherapie (CGT). Dit versterkt het vermogen van cliënten om met moeilijke emoties om te gaan en draagt bij aan een holistische benadering van geestelijke gezondheid.
