Het humanistisch gedachtegoed binnen de psychologie richt zich op de uniciteit en waarde van elk individu en gaat uit van de natuurlijke neiging van de mens tot persoonlijke groei en zelfontplooiing. In plaats van gedrag te verklaren vanuit straffen, beloningen of onbewuste drijfveren, staat bij de humanistische benadering de subjectieve beleving van de mens centraal.
Deze stroming ontstond in de jaren 1950 en 1960 als reactie op het gedragisme en de psychoanalyse, die volgens humanistische psychologen te weinig aandacht schonken aan de vrije wil, persoonlijke verantwoordelijkheid en het individuele perspectief van de mens. Humanistische psychologie benadrukt dat ieder mens de capaciteit heeft om betekenis aan zijn leven te geven en om te groeien richting een vollediger, authentieker zelf.
Belangrijke namen in deze stroming zijn Abraham Maslow en Carl Rogers. Maslow ontwikkelde de bekende behoeftenpiramide, waarin hij stelt dat mensen eerst in hun basisbehoeften (zoals veiligheid en lichamelijke gezondheid) moeten voorzien voordat ze kunnen streven naar hogere doelen zoals liefde, waardering en uiteindelijk zelfverwezenlijking.
Rogers introduceerde cliëntgerichte therapie, waarbij empathie, onvoorwaardelijke acceptatie en actief luisteren centraal staan. Hij geloofde dat wanneer een cliënt zich gehoord en geaccepteerd voelt, hij of zij vanzelf in staat is om persoonlijke obstakels te overwinnen en richting zijn of haar potentieel te groeien.
In de moderne psychologie leeft het humanistische gedachtegoed voort in diverse therapievormen, zoals de persoonsgerichte therapie, existentiële therapie en gestalttherapie. Deze benaderingen stimuleren zelfbewustzijn, zelfacceptatie en eigen verantwoordelijkheid en beschouwen therapie als een samenwerkingsproces waarin de cliënt wordt uitgenodigd om zichzelf beter te leren kennen en te ontwikkelen.
